"Cuộc sống như chúng ta biết nó, cuộc sống hàng ngày của chúng ta, là một qui trình của trở thành. Tôi nghèo khổ và tôi hành động có một mục đích, mà dự định trở thành giàu có. Tôi xấu xí và tôi muốn trở thành đẹp đẽ. Do đó cuộc sống của tôi là một qui trình của trở thành một sự việc nào đó. Ý muốn để hiện hữu là ý muốn để trở thành, ở mọi mức độ khác nhau của ý thức, trong những trạng thái khác nhau, mà trong đó có thách thức, đáp trả, đặt tên và ghi lại. Bây giờ trở thành này là xung đột, trở thành này là thương đau, nó không như vậy hay sao? Nó là một đấu tranh liên tục: tôi là cái này và tôi muốn trở thành cái kia.

 Cái trí có một ý tưởng, có lẽ làm vừa lòng, và nó muốn được giống như ý tưởng đó, mà là một chiếu rọi của khao khát của bạn. Bạn là cái này, mà bạn không thích, và bạn muốn trở thành cái đó, mà bạn thích. Lý tưởng là một chiếu rọi tự tạo; đối nghịch là một mở rộng của cái gì là; nó không là đối nghịch gì cả, nhưng là một tiếp tục của cái gì là, có lẽ được biến đổi đôi chút. Cái chiếu rọi là ý muốn tự tạo, và xung đột là sự đấu tranh hướng về cái chiếu rọi .... Bạn đang đấu tranh để trở thành một cái gì đó, và cái gì đó là bộ phận của chính bản thân bạn. Lý tưởng là chiếu rọi riêng của bạn. Hãy xem thử phương cách mà cái trí đã thực hiện một trò lừa bịp vào chính nó. Bạn đang đấu tranh theo sau những từ ngữ, đang theo đuổi cái chiếu rọi riêng của bạn, cái bóng riêng của bạn. Bạn hung bạo, và bạn đang đấu tranh để trở thành không hung bạo, cái lý tưởng; nhưng cái lý tưởng là một chiếu rọi của cái gì là, chỉ dưới một danh nghĩa khác.

 Khi bạn tỉnh thức được trò lừa bịp mà bạn đã đùa cợt vào chính bạn này, lúc đó điều giả dối như điều giả dối được hiểu rõ. Cuộc đấu tranh hướng về ảo tưởng đó là một nhân tố không mang lại hòa đồng. Tất cả xung đột, tất cả trở thành là không hòa đồng. Khi có một tỉnh thức được trò lừa bịp mà cái trí đã đùa cợt vào chính nó này, ngay đó chỉ còn lại cái gì là. Khi cái trí được lột sạch tất cả trở thành, tất cả những lý tưởng, tất cả so sánh và chỉ trích, khi cấu trúc riêng của nó đã sụp đổ, ngay lúc đó cái gì là đã trải qua sự thay đổi trọn vẹn. Chừng nào còn đặt tên cho cái gì là, sẽ có sự liên hệ giữa cái trí và cái gì là; nhưng khi qui trình đặt tên này – mà là ký ức, cấu trúc thực sự của cái trí – không còn nữa, ngay lúc đó cái gì là không còn tồn tại. Chỉ trong thay đổi này có hòa đồng.

Liệu cái trí thô thiển có thể trở thành nhạy cảm?

 Hãy lắng nghe câu hỏi, lắng nghe ý nghĩa đằng sau những từ ngữ. Liệu cái trí thô thiển có thể trở thành nhạy cảm không? Nếu tôi nói rằng cái trí của tôi thô thiển và tôi cố gắng trở thành nhạy cảm, chính sự gắng sức để trở thành nhạy cảm là thô thiển. Làm ơn, hãy hiểu rõ việc này. Đừng bị kích động, nhưng hãy thấy nó. Bởi vì, nếu tôi công nhận rằng tôi thô thiển mà không muốn thay đổi, không cố gắng trở thành nhạy cảm, nếu tôi bắt đầu hiểu rõ thô thiển là gì, quan sát nó trong cuộc đờì của tôi từ ngày này sang ngày khác – cái cách tôi ăn uống tham lam, sự thô lỗ khi tôi cư xử với mọi người, lòng kiêu hãnh, tánh ngạo mạn, sự tầm thường của những thói quen và những tư tưởng của tôi – vậy là chính động thái quan sát đó thay đổi cái gì là.

 Tương tự như vậy, nếu tôi ngu dốt và tôi nói rằng tôi phải trở thành thông minh, cái nỗ lực để trở thành thông minh chỉ là một hình thức to lớn hơn của ngu dốt; bởi vì điều gì quan trọng là phải hiểu rõ sự ngu dốt. Dù có lẽ tôi cố gắng để trở thành thông minh nhiều bao nhiêu chăng nữa, sự ngu dốt của tôi vẫn còn y nguyên. Tôi có lẽ đạt được sự tinh tế hời hợt của hiểu biết, tôi có lẽ trích dẫn những quyển sách, lặp lại những đoạn văn rút ra từ những tác giả vĩ đại, nhưng xét theo căn bản tôi sẽ vẫn còn ngu dốt. Nhưng nếu tôi trông thấy và hiểu rõ sự ngu dốt khi nó tự bộc lộ trong cuộc sống hàng ngày của tôi – tôi cư xử với người hầu của tôi như thế nào, tôi đánh giá người hàng xóm của tôi như thế nào, người nghèo khổ như thế nào, người giàu có như thế nào, người thư ký như thế nào – rồi thì chính tỉnh thức đó tạo ra một kết thúc của ngu dốt."